فروش قرص دیکلوفناک ممنوع شد

به دلیل عوارض دارویی دیکلوفناک، این دارو از سطح داروخانه ها جمع آوری شد و عرضه آن ممنوع است.

انگار عادت کرده‌ایم که دیگر دست اول‌ترین خبرها را ابتدا نه از طریق مبادی رسمی، بلکه از طریق شبکه‌های اجتماعی و از‌طریق دوستانمان بشنویم.

دیشب و دیروز در فضای مجازی، پیام‌هایی بین مردم ردو بدل شد مبنی بر این‌که داروی دیکلوفناک مشکل دارد و مردم فعلا از این دارو استفاده نکنند.

با بالا گرفتن این خبر نیز مدیر کل نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو در واکنش به مباحث مطرح در فضای مجازی درباره داروی دیکلوفناک تائید کرد که این دارو از بیمارستان‌ها جمع شده است و اتفاقا برگرداندن داروی دیکلوفناک، نشانه قدرت نظارتی بالاست.

مهدی پیرصالحی عنوان کرده که این مساله موضوعی داخلی، کارشناسی، فنی و تخصصی بوده است و هر ارگان نظارتی در هر جای دنیا درباره داروهایی که مشکلات فنی کوچکی دارند و لزوما خطرآفرین یا کشنده نیستند، می‌تواند دستور بازگشت یا به اصطلاح «ریکال دارو» را بدهد.

در مورد این دارو نیز پیرصالحی گفته، آزمایشگاه ما مواردی را بررسی کرده که ما را به این نتیجه رسانده است. اگر در بررسی‌های مجدد مشکل قابل برطرف کردن بود، اصلاحات انجام خواهد شد، در غیر این صورت همه آنها معدوم می‌شود و این اتفاق درباره همه داروها صادق است.

نکته مهمی که در استفاده از داروی دیکلوفناک وجود دارد این است که مصرف این دارو صرفا در بیمارستان است؛ یعنی به گفته این مقام مسئول، حدود چهار، پنج سالی می‌شود که این دارو صرفا در بیمارستان‌ها مصرف می‌شود و فروش آن در داروخانه‌ها تخلف است. هرچند همواره مردم این دارو را بدون نسخه از داروخانه تهیه می‌کنند.

دکتر محمدرضا شانه ساز مدیر کل نظارت بر امور دارویی و مواد مخدر وزارت بهداشت درگفتگویی افزود: در حال حاضر داروی دیکلوفناک با نام ژنریک ولتارین از داروخانه جمع شده و فقط در مراکز بیمارستانی و درمانی استفاده می شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این دارو به خاطر عوارض متعدد از سطح داروخانه جمع آوری شده است گفت: عوارض زیبایی که به این دارو نسبت داده می شد به خاطر مصرف و تجویز زیاد آن بوده است . حتی یک مدت تولید داخل دیکلوفناک را متوقف کردیم و فقط از خارج وارد می کردیم که ببینیم آیا دیکلوفناک تولید داخل دارای عوارض است.

نتایج نشان داد که هر دو دارو کاملا مثل هم بوده و عوارض آن، دلیل مدت زیاد آن است وی خاطرنشان کرد: اگر داروخانه ای اقدام به فروش دیکلوفناک کند جرم محسوب می شود و باید با آن برخورد شود.

مطالعه نشان داد در هر هزار نفری که این داروها را مداوم و زیاد مصرف می‌کنند سه مورد سکته قلبی، چهار مورد نارسایی قلبی و یک مورد مرگ بیشتر از کسانی که این داروها را مصرف نمی‌کنند دیده می‌شود. به علاوه موارد خونریزی گوارشی هم در این افراد بیشتر بوده است. به این ترتیب سکته قلبی که به طور متوسط در هر هزار نفر در هشت نفر دیده می‌شود با مصرف مداوم و زیاد این مسکن‌ها به یازده مورد در هر هزار نفر می‌رسد.

پروفسور کالین بیجنت، محقق ارشد این تحقیق، می‌گوید: سه مورد در هزار نفر خطر اندکی است اما تصمیم باید به عهده خود بیمار باشد.

بیجنت تاکید می‌کند: این موضوع نباید باعث نگرانی کسانی شود که این داروها را گه‌گاه با دز کم استفاده می‌کنند. با این حال باید در نظر داشت کسانی که سابقه بیماری قلبی، فشار خون و کلسترول بالا دارند یا سیگار می‌کشند باید بیشتر به این موضوع توجه کنند.

هر چه خطر بیماری‌های قلبی در شما بیشتر باشد خطر مصرف این مسکن‌ها هم بیشتر می‌شود.

این مسکن‌ها در زندگی کسانی که بیماری‌های مزمن مفصلی دارند تغییر قابل ملاحظه‌ای ایجاد می‌کنند اما متخصصان معتقدند با توجه به این عوارض باید بدنبال داروهای جایگزین برای این بیماری‌ها بود.

جولان متخلفان در نظام توزیع دارو

گرچه بازار دارویی ایران ـ چه از نظر کمبود و چه از نظر گرانی دارو- مجموعه این بحران‌ها را پشت سرگذاشته و دست‌کم در طول یک سال اخیر، آرامش به بازار دارویی ایران بازگشته است، اما همچنان سیستم توزیع دارو در ایران مشکلاتی دارد که نیاز به اصلاح و نظارت بیشتر دارد.

مثلا با وجود آن‌که داروی دیکلوفناک باید فقط در بیمارستان‌ها مصرف شود تا از آن سوءاستفاده نشود، اما با کمی رابطه و با کمک دلالان، می‌توان این دارو را در داروخانه‌ها هم پیدا کرد.

البته این مشکل فقط به داروی دیکلوفناک محدود نمی‌شود. مثلا پیشتر هم محمدباقر صابری زفرقندی، عضو هیات علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره مشکلات توزیع داروی ریتالین گفته بود، ریتالین دارویی است که باید فقط در قبال نسخه به بیماران داده شود و اصولا توزیع همگانی این دارو در داروخانه‌ها نادرست است و مغایر با سیاست‌های کلی مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری از سوءمصرف مواد است.

به گفته صابری زفرقندی، آنهایی که این دارو را سوءمصرف می‌کنند از بازار غیرقانونی دارو را تهیه می‌کنند، یعنی در صورت درست بودن آمار افزایش 50 درصدی فروش ریتالین باید گفت قطعا سیستم توزیع دارو در کشور ایراد دارد و معیارهای پزشکی تجویز دارو در کشور رعایت نمی‌شود.

فرامرز اختراعی، رئیس سندیکای مواد اولیه دارویی کشور نیز می‌افزاید:‌ اگر داروی دیکلوفناک در داروخانه وجود داشته باشد، این موضوع تخلف برخی شرکت‌های پخش دارو را می‌رساند که باید برای جلوگیری از آن، نظارت بیشتری بر آنها اعمال شود. به گفته او، گاه برخی شرکت‌های پخش دارو با قاچاقچیان دارو هم وارد معامله می‌شوند و به همین‌ دلیل است که می‌بینیم گاهی در برخی داروخانه‌های متخلف، داروهای مجاز در گیشه وجود دارد، ولی در همین حال، داروهای قاچاق هم در انبار همان داروخانه‌ها پیدا می‌شود.

داروی دیکلوفناک به عنوان کاهش دهنده درد، تورم و بیماری‌های رماتیسمی استفاده می‌شود و البته گاهی از این دارو برای درمان سردرد، دردهای پس از عمل جراحی و کاهش درد زایمان هم استفاده می‌شود.

اما با توجه به این‌که مصرف خودسرانه این دارو و تهیه آن از طریق داروخانه‌ها می‌تواند فرد را به عوارض جانبی خطرناکی مبتلا کند، به همین دلیل ضروری است که وزارت بهداشت هم نظارت جدی‌تری بر نحوه مصرف این دارو داشته باشد و هم کیفیت این داروهای توزیع شده در بیمارستان‌ها را به طور مداوم پایش و رصد کند.