زیباترین قبرستان فارس

گورستان دارالسلم معروف به دارالسلام شیراز یا وادی‌السلام یکی از قدیمی ترین آرامگاه های ایران است که در آن مقبره‌هایی از قرن اول و دوم هجری دیده می‌شود.

این گورستان در میانه بلوار سیبویه، در وسط شهر شیراز واقع شده‌است. قبور بزرگان و مشایخ علمی، عرفانی، ادبی و مذهبی مختلفی در این گورستان وجود دارد. همچنین مقبره‌های قدیمی با خط‌های ممتاز رقاع، کوفی، بنایی، ثلث، نسخ و نستعلیق کنده‌کاری شده و تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغل‌های در گور خفتگان بر این سنگ‌ها دیده می شود.

در این گورستان بخشی وجود دارد که در آن ائمه جمعه از زمان زندیه تا قاجاریه به خاک سپرده شده‌اند. برخی از کارشناسان معتقدند یکی از این سنگ قبر ها، متعلق به نظام الدین محمود الحسینی ملقب به شاه داعی الی الله است. شاه داعی عارف، عالم و شاعر شیرازی است که 38 جلد اثر فارسی و عربی از او باقی مانده است . مقبره پسر این عارف بزرگ به نام «سید قاسم» نیز در این گورستان قرار گرفته است. سنگ قبر سید قاسم از جنس مرمر به اندازه 518 + 615 متر است. چاریی معتقد است که شاه داعی الی الله یکی از سادات حسینی است که نسبش با 19 نسل به زید بن علی بن حسین می رسد. این عارف متعلق به سده هشتم است.

 برخی از کارشناسان نیز معتقدند کریمخان زند نخستین بار برای این عارف بزرگ، آرامگاهی را احداث می کند که به سبک معماری عهد زندیه است. همچنین کریمخان سنگ قبر بزرگ و خوش طرحی از نوع سنگ سماقی سرخ رنگ بر روی مزار او نصب می کند و دستور می دهد بر روی آن، کتیبه یی با خط ثلث برجسته که نام و تاریخ وفات شیخ در آن قید شده است، نصب کنند. در این کتیبه چنین نوشته اند که؛« لقد اشرق وجه الارش به نور وجود قطب التحققین و سید الموحدین الداعی الی الله قدس الله سره نظاما. لقلب الارشاد نظام الدین محمدالحسینی المتوفی یوم الخمیس الثانی و العشرین من جمادی الاولی سنه سبعین و ثمان مائه 870.»

البته این سنگ یکی از صد سنگ نفیس موجود در این گورستان است. سنگ قبر های دیگری نیز در این گورستان قدیمی یافت می شود که چاریی به آنها اشاره کرده و می گوید؛ بسیاری از این سنگ قبر ها به مرور زمان بر اثر عوامل طبیعی و فرسایش از بین رفته اند که از جمله می توان به سنگ قبر محمود دهدار ریاضیدان و اندیشمند اوایل قرن 9 هجری اشاره کرد. این سنگ قبر 120 سال پیش یک بار مرمت و دوباره نویسی شده است که به اعتقاد برخی سنگ زیرین آن همان سنگ قدیمی است که برای نخستین بار نوشته شده است. علاوه بر این، سنگ دیگری در این گورستان موجود است که به شعره النبی شهرت دارد، یعنی مژه یا موی فرق پیغمبر اکرم (ص) که بر روی قبر شیخ ابوصائب قرار گرفته و داستان های مفصلی در مورد آن موجود است. مقبره ائمه جمعه دوران زندیه و قاجاریه با سنگ های مرغوب و ممتاز، همچنین مقبره مشیر یا چارتاقی مشیر از دیگر سنگ قبرهای نفیسی است که در این گورستان به چشم می خورد.

برخی نیز معتقدند قسمتی از این گورستان که به صفه تربت معروف است، تربتی است که از کربلا به وسیله گروهی به این منطقه آورده شده است.